Chầu Bà Đệ Tứ là ai? Sự tích chầu Bà Đệ Tứ

Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai là vị thánh đứng hàng thứ tư trong Tứ Phủ Chầu Bà, giữ vai trò cai quản Địa Phủ, bản mệnh, nhân duyên và phúc lộc con người. Chầu là hiện thân của Mẫu Địa Tiên - Liễu Hạnh Công Chúa, nổi tiếng linh thiêng và uy nghiêm. Tại Đồ Thờ Phú Cường, chúng tôi chuyên chế tác tượng Chầu Đệ Tứ Khâm Sai bằng gỗ sơn son thếp vàng, chuẩn mẫu Sơn Đồng, mang đến vẻ đẹp trang trọng và chuẩn tín ngưỡng cho không gian thờ tự.

1. Danh hiệu và vai trò của Chầu Bà Đệ Tứ

Danh hiệu

Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai là một trong những vị thánh quan trọng trong hệ thống Tứ Phủ Chầu Bà. Trong dân gian và văn hóa tín ngưỡng, Chầu được biết đến với nhiều danh hiệu khác nhau, mỗi tên gọi đều mang ý nghĩa sâu sắc:

• Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai: Danh hiệu phổ biến nhất, thể hiện quyền năng thay mặt Mẫu cai quản khắp Tứ Phủ.

• Chiêu Dung Công Chúa: Tước hiệu vương giả, gắn liền với sự tích bà được Hai Bà Trưng phong danh vì lập nhiều công trạng.

• Mai Hoa Công Chúa: Biểu tượng của sự thanh cao, uyển chuyển mà đầy quyền lực.

• Đệ Tứ Tùy Tòng Công Chúa: Thể hiện vai trò hầu cận thân tín của Mẫu Địa Tiên.

Vai trò trong hệ thống Tứ Phủ

Chầu Bà Đệ Tứ giữ nhiều trọng trách lớn trong Tứ Phủ - nơi chia thành Thiên Phủ, Địa Phủ, Nhạc Phủ và Thủy Phủ. Vai trò của Chầu cụ thể như sau:

• Khâm Sai Tứ Phủ: Chầu là người thay mặt Mẫu Liễu Hạnh đi lại khắp bốn phủ, truyền đạt sắc lệnh, xét công-tội, ghi chép sổ sách linh giới. Quyền Khâm Sai thể hiện sự tín nhiệm tối cao từ Mẫu.

• Cai quản Địa Phủ: Chầu có quyền cai quản các công việc dưới Địa Phủ như âm phần, đất đai, mồ mả tổ tiên, vận mệnh và nhân duyên của con người.

• Thủ bản mệnh: Chầu giữ sổ sinh tử, ghi chép bản mệnh, công – tội của từng người, đồng thời quản lý ngân khố, tài sản linh giới.

• Phép tắc nghiêm minh: Trong các sự tích, Chầu được mô tả là người công bằng, nghiêm khắc - "tiền trảm hậu tấu", xử lý mọi việc rành rọt, không thiên vị.

2. Sự tích Chầu Bà Đệ Tứ

Nguồn gốc linh thiêng

Theo truyền thuyết, Chầu Bà Đệ Tứ vốn là Tiên nữ Bồng Lai, cảm thương nhân gian khổ ải nên giáng sinh để phò Mẫu cứu dân. Bà hạ sinh tại làng An Thái, trấn Sơn Nam (nay thuộc xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định). Từ nhỏ, bà đã thể hiện trí tuệ, tài năng và lòng dũng cảm. Khi trưởng thành, bà tham gia khởi nghĩa Hai Bà Trưng, lập nhiều chiến công hiển hách và được phong là Chiêu Dung Công Chúa.

Các truyền thuyết nổi bật về Chầu

• Lý Thị Ngọc Ba: Một truyền thuyết ghi lại rằng Chầu chính là con gái duy nhất của bà Lý Thị Ngọc – vợ của tù trưởng Đặng Công Thành ở vùng Thiên Lộc (nay là Chương Mỹ, Hà Nội). Mẹ con bà đã sát cánh bên Hai Bà Trưng, góp phần làm nên chiến thắng lẫy lừng trước giặc Hán.

• Hóa thánh trong mây mù: Sau khi được ban thưởng vùng đất Kim Cốc, một ngày nọ, mẹ con bà xuống thuyền thì trời nổi mây mù, gió lớn. Khi trời yên sóng lặng, người ta không thấy ai trở về. Từ đó, dân làng tin rằng bà đã hóa thần và lập đền thờ phụng.

3. Lễ hội và ngày tiệc Chầu Đệ Tứ

Ngày lễ chính

• 14 tháng 3 âm lịch: Ngày tiệc chính của Chầu tại nhiều đền lớn, thu hút đông đảo người dân về dự lễ và hầu đồng.

• 6 tháng Chạp (Âm lịch): Được xem là ngày hóa thánh, dân gian tổ chức lễ giỗ và dâng hương tưởng niệm công lao của Chầu.

• 24 tháng 9 âm lịch: Gắn với lễ hội Đền Mẫu ở Bát Tràng, nơi có truyền thuyết về sự giáng sinh của Chầu.

Nghi lễ hầu đồng

Khi Chầu ngự đồng, Thanh Đồng thường mặc áo màu vàng, chít khăn buồm, tay cầm kiếm lệnh hoặc quạt lông, thể hiện sự uy nghi và quyền lực. Các nghi lễ hầu đồng mang đậm màu sắc linh thiêng, thường diễn ra vào dịp tiệc lễ lớn, thu hút hàng ngàn con nhang đệ tử.

4. Các đền thờ Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai nổi bật

Phủ Dầy Nam Định

Phủ Dầy là trung tâm lớn của tín ngưỡng thờ Mẫu tại Việt Nam, nằm ở xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Đây cũng là nơi thờ chính của Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai, bên cạnh Mẫu Liễu Hạnh - vị Thánh Mẫu đứng đầu Tứ Phủ. Mỗi năm, vào dịp tiệc lớn, Phủ Dầy đón hàng vạn lượt khách hành hương về dâng lễ, hầu bóng, xin lộc Mẫu và Chầu.

Đền Cây Thị - Thanh Hóa

Đền Cây Thị tọa lạc tại xã Hà Ngọc, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa. Đây là di tích lịch sử được công nhận cấp tỉnh, gắn liền với thời kỳ Chầu tham gia khởi nghĩa chống giặc ngoại xâm. Tương truyền, nơi đây từng là chiến địa nơi Chầu lập nhiều chiến công, sau này được nhân dân lập đền thờ ghi nhớ công lao.

Đình Kim Cốc - Chương Mỹ, Hà Nội

Đình làng Kim Cốc (thuộc xã Hoàng Diệu, huyện Chương Mỹ, Hà Nội) là nơi gắn bó với cuộc đời Chầu Bà khi còn tại thế. Đây được xem là nơi Chầu sinh sống, sau hóa thánh và được nhân dân trong vùng lập ba ngôi đình để thờ phụng: Quán Trung, Quán Thượng và Quán Hạ. Mỗi dịp tiệc lễ, dân làng Kim Cốc đều tổ chức lễ hội long trọng để tưởng nhớ công lao của Chầu và các con.

Đền Bồ Đề - Long Biên, Hà Nội

Nằm bên bờ sông Hồng thuộc phường Bồ Đề, quận Long Biên, đền Chầu Bà Bồ Đề là một trong những ngôi đền lớn thờ vọng Chầu Đệ Tứ và Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Với vị trí phong thủy đẹp và kiến trúc trang nghiêm, đền thu hút đông đảo người dân và du khách đến cầu bình an, tài lộc và sức khỏe.

Đền Mẫu Bát Tràng - Hà Nội

Đền Mẫu Bát Tràng, thuộc làng gốm nổi tiếng Bát Tràng (Gia Lâm – Hà Nội), là nơi gắn với truyền thuyết về sự giáng sinh của Chầu Bà Đệ Tứ. Tại đây, hàng năm vào ngày 24 tháng 9 âm lịch, người dân địa phương tổ chức lễ hội đản hóa Chầu rất linh thiêng và thu hút. Đền cũng là điểm đến tâm linh quan trọng đối với các tín đồ đạo Mẫu tại khu vực phía Bắc.

5. Ý nghĩa thờ phụng Chầu Bà Đệ Tứ

Giá trị tâm linh đạo đức

Thờ Chầu không chỉ là để cầu xin phúc lộc, sức khỏe, hanh thông bản mệnh, mà còn là cách để con cháu thể hiện sự biết ơn tổ tiên – đất mẹ, sống ngay thẳng, giữ gìn đạo lý làm người.

Chầu tượng trưng cho công lý, sự công bằng và minh bạch, là vị thánh “xét công xử tội” trong Tứ Phủ nên rất được các con nhang, thanh đồng tôn kính.

Niềm tin dân gian phổ biến

• Cầu bình an trong gia đạo

• Cầu bản mệnh vững vàng, gặp dữ hóa lành

• Cầu tài lộc, công danh, nhân duyên thuận lợi

• Cầu âm phần tổ tiên được yên ổn, phù hộ độ trì

Chầu Bà Đệ Tứ Khâm Sai là biểu tượng của sự minh xét, công tâm và linh ứng trong tín ngưỡng Tứ Phủ. Việc tìm hiểu sự tích, vai trò và lễ hội thờ phụng Chầu giúp chúng ta hiểu sâu hơn về giá trị văn hóa tâm linh dân tộc.

Những thông tin mà Đồ Thờ Phú Cường chia sẻ chỉ mang tính chất tham khảo, giúp quý khách hiểu thêm về phong tục, nghi lễ truyền thống. Chúng tôi không bán sách văn khấn, không cung cấp lễ vật hay dịch vụ đi lễ. Phú Cường chỉ chuyên sản xuất và cung cấp đồ thờ, tượng Phật sơn son thếp vàng chất lượng cao - đúng chuẩn truyền thống của làng nghề Sơn Đồng.

Đặt Hàng Ngay - Tư Vấn Tận Tâm

Hotline: 0976 127 006
Website: dothosondong.com.vn
Cơ sở: Đồ Thờ Phú Cường – Sơn Đồng, Hoài Đức, Hà Nội

>>> Tham khảo thêm các bài viết liên quan đến thờ đạo mẫu:

Đền chầu Bà Đệ Tam ở đâu?

Tiệc chầu Bà Đệ Tam thoải phủ vào ngày nào?