Đền Thờ Mẫu Thượng Ngàn là một trong những địa điểm tín ngưỡng đặc sắc của người dân Việt Nam, đặc biệt là đối với những ai theo đạo Mẫu. Vị Mẫu Thượng Ngàn là thần của núi rừng, mang trong mình sức mạnh bảo vệ thiên nhiên và mùa màng. Đền không chỉ là nơi tín đồ đến chiêm bái mà còn là điểm đến linh thiêng, gắn liền với lịch sử và văn hóa dân tộc. Dưới đây là một số đền thờ Mẫu Thượng Ngàn nổi bật, nơi du khách có thể cảm nhận rõ nét nhất tín ngưỡng thờ Mẫu!
Nội dung chính
1, Đền Suối Mỡ - Bắc Giang
Đền Suối Mỡ nằm ở xã Nghĩa Phương, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang, cách thành phố Bắc Giang khoảng 30 km về phía đông. Đây là một trong những điểm du lịch tâm linh nổi tiếng của vùng Đông Bắc, không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp tự nhiên kỳ thú mà còn bởi những giá trị văn hóa và tín ngưỡng sâu sắc.
Theo truyền thuyết, công chúa Quế Mỵ Nương đã có công khai mở vực mỡ, dẫn nước vào điền, dạy người dân cách trồng trọt và chăn nuôi. Để tưởng nhớ công ơn của bà, người dân đã xây dựng một quần thể di tích gồm ba ngôi đền: Hạ, Trung và Thượng dọc theo dòng Suối Mỡ
Lễ hội đền Suối Mỡ diễn ra vào ngày 30 tháng 3 và mồng 1, mồng 2 tháng 4 âm lịch hàng năm. Lễ hội không chỉ là dịp để người dân thể hiện lòng biết ơn với công chúa Quế Mỵ Nương mà còn là thời điểm để cầu mong mùa màng tốt tươi.
2, Đền Mẫu Đông Cuông - Yên Bái
Được biết đến là một trong những ngôi đền linh thiêng nhất Việt Nam, Đền Mẫu Đông Cuông tọa lạc tại xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, cách thành phố Yên Bái khoảng 50km về phía Tây Bắc. Đền được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia vào năm 2009, khẳng định vai trò quan trọng của nó trong đời sống tâm linh của người Việt.
Kiến trúc Đền Mẫu Đông Cuông
Đền Mẫu Đông Cuông được xây dựng theo kiến trúc hình chữ đinh, với hai phần chính là toà đại bái và cung cấm. Toà đại bái là nơi tín đồ đến chiêm bái, dâng lễ và cầu nguyện. Đây là không gian rộng rãi, thanh tịnh, là nơi diễn ra các hoạt động lễ hội và nghi lễ truyền thống.
Còn cung cấm là nơi thờ chính Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn, vị thần bảo vệ rừng núi và thiên nhiên. Không gian của cung cấm luôn được giữ gìn trang nghiêm và linh thiêng, là nơi thực hiện các nghi lễ quan trọng của tín ngưỡng thờ Mẫu.
Tín ngưỡng và lễ hội
Đền Mẫu Đông Cuông được coi là nơi khởi nguồn của tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn trong hệ thống thờ Mẫu Tam phủ. Đây là một trong những địa điểm quan trọng, nơi tín đồ thờ Mẫu từ khắp mọi miền về để tham gia vào các nghi lễ thiêng liêng.
Hằng năm, vào các dịp lễ quan trọng, đặc biệt là vào Ngày Mẫu Thượng Ngàn (mồng 10 tháng 3 âm lịch), các thanh đồng từ khắp nơi về đây để thực hiện nghi lễ "bắc ghế hầu Thánh", một nghi thức cầu nguyện cho sự bình an và thịnh vượng.
Đền Mẫu Đông Cuông không chỉ là nơi thờ phụng mà còn là nơi bảo tồn các giá trị văn hóa dân gian, thu hút không chỉ tín đồ mà còn cả du khách tham gia tìm hiểu về tín ngưỡng thờ Mẫu và các lễ hội dân gian đặc sắc.
3, Đền Bà Chúa Thượng Ngàn - Tam Đảo
Nằm trên đỉnh núi Tam Đảo, cách trung tâm thành phố Vĩnh Yên khoảng 25km và Hà Nội 70km, Đền Bà Chúa Thượng Ngàn là một trong những địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng tại vùng núi này.
Để lên được đền, du khách phải vượt qua khoảng 300 bậc thang, thưởng thức không khí trong lành và chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên của Tam Đảo.
Đền được xây dựng theo kiến trúc phương Đông truyền thống, với mái lợp ngói miểng Thổ Hà và các cột trụ vuông bốn mặt giả trụ đèn, tạo nên một vẻ đẹp vừa cổ kính, vừa gần gũi với thiên nhiên.
Phía sau đền là đền thờ Quốc Mẫu Âu Cơ, nơi thờ cả hai vị hầu cận của Quốc Mẫu là Đệ nhất Vương Cô và Đệ nhị Vương Cô. Đây cũng là nơi diễn ra các hoạt động lễ hội lớn, thu hút nhiều du khách đến thăm mỗi năm.
4, Đền Bắc Lệ - Lạng Sơn
Đền Bắc Lệ nằm tại xã Tân Thành, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn, cũng là một ngôi đền thờ Mẫu Thượng Ngàn quan trọng. Đền nổi bật với kiến trúc độc đáo và các di vật cổ có giá trị như 19 bức tượng gỗ mít và các hoành phi, câu đối tinh xảo. Đây là một trong những địa chỉ tín ngưỡng không thể bỏ qua của những ai yêu thích khám phá văn hóa tâm linh Việt Nam.
Mẫu Thượng Ngàn tại Đền Bắc Lệ là một trong ba vị Tam tòa Thánh Mẫu, cùng với Mẫu Thoải và Mẫu Thiên. Ngôi đền đã trải qua nhiều lần trùng tu nhưng vẫn giữ được nét đẹp kiến trúc truyền thống. Du khách đến Đền Bắc Lệ không chỉ được thờ Mẫu Thượng Ngàn mà còn có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp cổ kính và sự thiêng liêng của ngôi đền qua những bức tượng, hoành phi, câu đối mang đậm giá trị lịch sử.
Các Đền Thờ Mẫu Thượng Ngàn tại Việt Nam không chỉ là những điểm đến linh thiêng mà còn là những di tích văn hóa quan trọng, bảo tồn tín ngưỡng thờ Mẫu và các giá trị dân gian của người Việt.
Mỗi đền thờ đều có một đặc trưng riêng về kiến trúc, lễ hội và tín ngưỡng, nhưng tất cả đều mang một thông điệp chung: sự kết nối giữa con người với thiên nhiên, sự tôn vinh và biết ơn đối với Mẫu Thượng Ngàn - người mẹ của rừng núi và mùa màng.
