Sự tích ông Hoàng Mười trong đạo mẫu!

Ông Hoàng Mười là vị thần linh thiêng trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, được nhân dân tôn kính là bậc quan lớn tài đức, phù hộ độ trì cho muôn dân. Tuy nhiên, thân thế của ngài đến nay vẫn còn nhiều giả thuyết khác nhau, gắn liền với các danh tướng như Lê Khôi, Nguyễn Xí hay Lý Nhật Quang. Bài viết sẽ giúp bạn khám phá những truyền thuyết, dấu tích lịch sử và không gian thờ tự gắn liền với sự tích Ông Hoàng Mười.

1. Nguồn gốc thần linh của Ông Hoàng Mười

Theo truyền thống tín ngưỡng đạo Mẫu, Ông Hoàng Mười là con trai thứ mười của Vua Cha Bát Hải Long Vương - vị thần trị vì Thủy quốc Động Đình. Ngài vốn là một thiên quan trên Thượng giới, được vua cha giáng xuống trần để giúp dân, phù quốc và cứu độ nhân sinh. Đây chính là tầng văn hóa "gốc tích biển", đặc trưng của hệ thống Thập vị Quan Hoàng trong đạo Mẫu Việt Nam.

2. Các giả thuyết lịch sử về sự tích Ông Hoàng Mười

Trong tâm thức dân gian Việt Nam, đặc biệt là trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Ông Hoàng Mười không chỉ là một vị thần linh thiêng mà còn là hiện thân của những nhân vật lịch sử có công với dân với nước. Qua thời gian, nhiều truyền thuyết và giả thuyết được hình thành để lý giải về thân thế, lai lịch của ngài. Dưới đây là ba giả thuyết tiêu biểu và phổ biến nhất:

Ông Hoàng Mười là hóa thân của danh tướng Lê Khôi

Đây là giả thuyết được nhiều nhà nghiên cứu văn hóa và tín ngưỡng dân gian đồng thuận nhất. Theo đó, Lê Khôi là cháu ruột của vua Lê Lợi vị anh hùng dân tộc lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống quân Minh vào đầu thế kỷ XV. Sau chiến thắng, ông được cử làm Trấn thủ xứ Nghệ An, một vùng đất hiểm yếu nhưng giàu tiềm năng.

Trên cương vị này, Lê Khôi đã tận tụy vì dân, giúp ổn định đời sống, chống thiên tai lũ lụt, phát triển sản xuất và bảo vệ vùng biên cương phía Nam của đất nước. Năm 1446, ông không may qua đời trong lúc đi chinh phạt giặc Chiêm, mất tại núi Nam Giới (nay thuộc Thạch Hà, Hà Tĩnh).

Hiện nay, tại Đền Củi, nơi thờ chính Ông Hoàng Mười, bài văn tế cổ bằng chữ Hán vẫn còn lưu giữ danh xưng rõ ràng trùng khớp với chức tước của Lê Khôi như: “Khâm sai Tiết chế Nghệ An, Quảng Nam, Thuận Hóa đẳng xứ, Thái úy Vị quốc công…”. Những bằng chứng này giúp củng cố giả thuyết ông Hoàng Mười chính là hóa thân của danh tướng Lê Khôi.

Ông Hoàng Mười là hiện thân của Uy Minh Vương Lý Nhật Quang

Một số truyền thuyết dân gian lại cho rằng, ông Hoàng Mười là hóa thân của Lý Nhật Quang, con trai vua Lý Thái Tổ và là anh em cùng cha khác mẹ với vua Lý Thái Tông. Trong lịch sử, ông từng được giao nhiệm vụ trấn giữ vùng Nghệ An, nổi tiếng là vị quan thanh liêm, chính trực, hết lòng chăm lo đời sống nhân dân.

Lý Nhật Quang không chỉ giỏi việc triều chính mà còn có công lớn trong việc xây dựng, phát triển thủ công nghiệp, nông nghiệp và các hoạt động kinh tế ở Nghệ An. Ông cũng được nhân dân ca ngợi là người sáng lập nhiều ngành nghề truyền thống tại đây.

Tuy nhiên, điểm yếu của giả thuyết này là thiếu sự trùng khớp trong văn tế, nghi lễ đạo Mẫu, cũng như không có dấu hiệu cụ thể trong không gian thờ phụng gắn liền với tên tuổi của Lý Nhật Quang. Do đó, giả thuyết này tuy có giá trị văn hóa nhưng chưa thật sự vững chắc về mặt thực hành tín ngưỡng.

Ông Hoàng Mười giáng thế làm tướng Nguyễn Xí

Giả thuyết thứ ba cho rằng Ông Hoàng Mười là hóa thân của danh tướng Nguyễn Xí, một công thần khai quốc của nhà Hậu Lê, người có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh. Ông là người gốc Nghệ An, rất được lòng dân, từng được vua tin tưởng giao nhiều trọng trách lớn.

Truyền thuyết kể lại rằng, trong một chuyến đi trên sông Lam, thuyền của ông gặp bão lớn và ông hóa về trời. Từ đó, dân gian lập đền thờ, suy tôn ông là Ông Mười Củi với ý nghĩa biểu trưng cho sự toàn vẹn, văn võ song toàn.

Tuy nhiên, giả thuyết này gặp một số điểm mâu thuẫn: chính sử ghi nhận Nguyễn Xí chưa từng giữ chức Trấn thủ Nghệ An, chức vụ thường được gắn với ông Hoàng Mười trong truyền thuyết dân gian và văn tế tại đền. Vì vậy, tuy được lưu truyền rộng rãi, nhưng giả thuyết Nguyễn Xí là Ông Hoàng Mười vẫn còn nhiều điểm cần làm rõ.

3. Không gian thờ tự Ông Hoàng Mười

Bên cạnh những giả thuyết lịch sử, tín ngưỡng thờ Ông Hoàng Mười còn được thể hiện rõ nét qua các không gian linh thiêng, nơi ngài được nhân dân cung kính phụng thờ:

Đền Củi - Xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh

Đền Củi, còn gọi là Khu Độc Linh Từ, là nơi thờ chính Ông Hoàng Mười. Nằm sát sông Lam, đền gắn liền với truyền thuyết danh tướng Lê Khôi và là địa điểm hành hương nổi tiếng của tín đồ đạo Mẫu. Lễ hội lớn nhất tại đây là tiệc ông Hoàng Mười, được tổ chức vào rằm tháng 3 âm lịch hằng năm, thu hút hàng vạn du khách và con nhang đệ tử từ khắp mọi miền đất nước đổ về.

Đền Mỏ Hạc - Xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An

Đền Mỏ Hạc (tên chữ: Mỏ Hạc Linh Từ) là ngôi đền thờ Ông Hoàng Mười nằm ngay bên kia sông Lam, đối diện với Đền Củi. Đền được xây dựng từ năm 1634 thời hậu Lê, trên vùng đất linh thiêng gắn với nhiều sự kiện lịch sử và truyền thuyết huyền bí. Tuy trải qua nhiều biến động, thăng trầm, nhưng đền Mỏ Hạc vẫn là một điểm đến không thể thiếu trong hành trình chiêm bái ông Hoàng Mười, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa xứ Nghệ.

4. Tín ngưỡng thờ Ông Hoàng Mười trong Đạo Mẫu

Ông Hoàng Mười được xếp vào hệ thống điện thần của Tứ phủ Thánh hoàng, đứng vị trí thứ mười trong Thập vị Quan Hoàng. Trong thực hành hầu đồng, ngài thường mặc áo vàng, múa kiếm, múa cờ và ban lộc dồi dào cho con nhang đệ tử.

Ông được biết đến là vị thánh bảo hộ vùng sông nước, che chở dân cư trước thiên tai, đặc biệt là lũ lụt vùng sông Lam – núi Hồng. Ông cũng là biểu tượng cho quan võ tài ba, đức độ, được dân gian ca ngợi là “văn võ song toàn, tài đức vẹn toàn.”

5. Đồ Thờ Phú Cường - Cơ sở chế tác tượng thờ uy tín, chất lượng

Đồ Thờ Phú Cường là một trong những cơ sở chế tác tượng thờ đạo Mẫu uy tín, được nhiều khách hàng trên cả nước tin tưởng lựa chọn. Với đội ngũ nghệ nhân giàu kinh nghiệm và tay nghề cao, Phú Cường chuyên sản xuất các loại tượng thờ Tam phủ, Tứ phủ như tượng Thánh Mẫu, Quan Hoàng, Chầu Bà… đặc biệt là tượng Ông Hoàng Mười với nhiều kiểu dáng truyền thống và hiện đại, phù hợp với từng không gian thờ tự.

Tượng được chế tác hoàn toàn thủ công, từ các loại gỗ quý như gỗ mít, gỗ vàng tâm…, đảm bảo độ bền, không cong vênh, mối mọt. Các chi tiết trên tượng được chạm khắc tỉ mỉ, sắc nét, thể hiện thần thái sinh động và trang nghiêm. Sau quá trình mộc, tượng được sơn son thếp vàng hoặc thếp bạc theo đúng chuẩn truyền thống, tạo nên vẻ đẹp sang trọng, linh thiêng.

Ngoài các mẫu tượng có sẵn, Phú Cường còn nhận chế tác theo yêu cầu riêng của khách hàng về kích thước, thần sắc, trang phục và tư thế của tượng để phù hợp với từng điện thờ cụ thể. Cơ sở cũng có chính sách bảo hành lâu dài, hỗ trợ vận chuyển, lắp đặt tận nơi, mang đến sự hài lòng cho khách hàng từ chất lượng đến dịch vụ.

Đồ Thờ Phú Cường không chỉ là nơi cung cấp tượng thờ chất lượng mà còn là địa chỉ giữ gìn và phát huy giá trị mỹ thuật truyền thống trong tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam.

Dù vẫn còn nhiều dị bản về sự tích ông Hoàng Mười, nhưng điều không thể phủ nhận là ông là một biểu tượng thiêng liêng, gắn liền với đời sống tâm linh của người dân Nghệ Tĩnh nói riêng và người Việt nói chung. Ông là vị thánh đại diện cho tấm lòng thanh liêm, đức độ, và tinh thần quật cường của dân tộc Việt. Nếu có dịp, bạn hãy một lần hành hương về đền Củi hay đền Mỏ Hạc để cảm nhận sự linh thiêng và thành kính đối với vị Thánh được tôn kính bậc nhất trong hệ thống Thập vị Quan Hoàng của đạo Mẫu Việt Nam.

Đặt Hàng Ngay - Tư Vấn Tận Tâm

Hotline: 0976 127 006
Website: dothosondong.com.vn
Cơ sở: Đồ Thờ Phú Cường – Sơn Đồng, Hoài Đức, Hà Nội

>>> Tham khảo thêm các bài viết liên quan đến thờ đạo mẫu:

Văn Khấn Ông Hoàng Bảy Bảo Hà!

Đền Ông Hoàng Bảy ở đâu? Hướng dẫn đi lễ Đền Bảo Hà