Nội dung chính
- Giới thiệu chung về Thánh Cô Chín trong Tứ Phủ
- Cô Chín Đền Sòng là ai?
- Sự tích Cô Chín Đền Sòng
- Cô Chín Đền Sòng cai quản gì?
- Đặc điểm hầu giá, văn chầu Cô Chín Đền Sòng
- Cô Chín Giếng là ai?
- Sự tích Cô Chín Giếng
- Vai trò và công năng của Cô Chín Giếng
- Nét đặc trưng khi hầu Cô Chín Giếng
- Sự khác nhau giữa Cô Chín Đền Sòng và Cô Chín Giếng
- Nên thờ Cô Chín nào? Có được thờ cả hai không?
Trong tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam, Cô Chín là vị Thánh Cô linh thiêng được nhiều người thành tâm hướng về. Thế nhưng, ít ai biết rằng giữa Cô Chín Đền Sòng và Cô Chín Giếng lại có những nét khác biệt tinh tế cả về huyền tích, nơi ngự và cách thờ tự. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá sự khác nhau ấy từ nguồn gốc, sắc phong đến tín ngưỡng địa phương, để mỗi chuyến hành hương thêm phần hiểu sâu, lễ đúng và trọn lòng thành kính.
Giới thiệu chung về Thánh Cô Chín trong Tứ Phủ
Trong hệ thống Tứ Phủ Công Đồng, hàng Thánh Cô giữ vai trò quan trọng, là những vị Tiên Cô hầu cận các Mẫu, Chầu, Ông Hoàng. Họ là những vị có phép tiên, thường giáng đồng giúp dân, chữa bệnh, mở cung tài lộc, duyên nghiệp và soi đường tâm linh. Cô Chín là vị Thánh Cô đứng hàng thứ chín trong Tứ Phủ Thánh Cô, nổi tiếng linh thiêng và gần gũi. Dân gian tin rằng Cô rất hay “về” khi người có căn duyên thắp hương, khấn lễ. Tùy từng vùng miền mà có những truyền thuyết khác nhau, hình thành nên hai danh xưng quen thuộc: Cô Chín Đền Sòng và Cô Chín Giếng.
Vì sao lại có nhiều Cô Chín khác nhau ở các vùng miền?
Điều này bắt nguồn từ việc tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam luôn có tính mở, mang đậm bản sắc địa phương. Một vị Thánh có thể được thờ ở nhiều nơi, với huyền tích và danh hiệu riêng, nhưng đều hướng về cùng một bản thể linh thiêng – vị Thánh Cô thứ chín của Tứ Phủ.
Cô Chín Đền Sòng là ai?
Sự tích Cô Chín Đền Sòng
Cô Chín Đền Sòng hay còn gọi là Cô Chín Sòng Sơn là vị Tiên Cô hầu cận Mẫu Liễu Hạnh tại Đền Sòng, Thanh Hóa. Theo truyền thuyết, Cô giáng trần để giúp dân, trừ tà, mở cung tài lộc và chữa bệnh cứu người. Tích xưa kể rằng Cô là người có phép thần thông, tinh thông xem bói – “ngàn quẻ không sai một quẻ”. Khi thấy dân gặp khổ ải, Cô hóa phép trợ duyên, ban lộc, giúp qua hoạn nạn. Cũng vì vậy mà người dân lập Đền Cô Chín Sòng Sơn ngay bên cạnh Đền Mẫu Sòng Sơn, nơi Cô từng giáng hiển linh.
Cô Chín Đền Sòng cai quản gì?
Cô thuộc về Phủ Thượng Thiên, cai quản cung tiên, đồng thời có phép trừ tà, trị bệnh, phù hộ công danh và tài lộc. Người cầu Cô thường xin mở cung buôn bán, làm ăn hanh thông, tránh thị phi và nghiệp xấu.
Đặc điểm hầu giá, văn chầu Cô Chín Đền Sòng
Trong các giá hầu, Cô mặc áo hồng phấn hoặc áo đỏ hồng, tay cầm quạt hồng, múa uyển chuyển mà nghiêm trang. Khi giáng đồng, Cô thường cho thuốc chữa bệnh, ban phúc và khuyên tu nhân tích đức. Lễ vật dâng Cô gồm hoa hồng, nón đỏ, hài thêu, võng đào và vòng ngọc.
Cô Chín Giếng là ai?
Sự tích Cô Chín Giếng
Theo truyền thuyết, Cô Chín Giếng là Cửu Thiên Huyền Nữ - con gái thứ chín của Ngọc Hoàng Thượng Đế, giáng trần tại vùng Chín Giếng – Thanh Hóa (cách Đền Sòng khoảng 1km). Nơi đây có chín miệng giếng thiêng quanh năm không cạn nước, tượng trưng cho năng lượng Thủy phủ. Trong cuộc chiến giữa Tiền Quân Thánh và Chúa Liễu Hạnh tại Sòng Sơn, chính Cửu Thiên Huyền Nữ đã dùng phép cứu Liễu Hạnh thoát nạn. Vì vậy, hàng năm khi rước kiệu Mẫu Liễu, kiệu đều đi từ Đền Sòng sang Đền Cô Chín như hình ảnh “chị đến thăm em” - một nét văn hóa linh thiêng, nhân hậu của người Việt.
Vai trò và công năng của Cô Chín Giếng
Cô cai quản Thoải Phủ, tức miền nước. Bà phù hộ về tình duyên, công danh, tài lộc, giúp tâm an trí sáng, duyên lành kết nối. Ai cầu tình duyên, hôn nhân thuận hòa hay mong gặp người hữu duyên đều đến xin lộc Cô Chín Giếng.
Nét đặc trưng khi hầu Cô Chín Giếng
Khi hầu, Cô mặc áo xanh lam hoặc xanh ngọc, cầm gương soi nước hoặc dải lụa, biểu tượng cho sự nhẹ nhàng và trong sáng của Thủy phủ. Văn chầu Cô Giếng thường nhẹ nhàng, du dương, thể hiện đức độ và lòng nhân hậu. Lễ vật thường dâng gồm nước giếng thiêng, hoa sen, oản lam, hương trầm và bánh trái.
Sự khác nhau giữa Cô Chín Đền Sòng và Cô Chín Giếng
Cô Chín trong tín ngưỡng thờ Mẫu là một trong những vị Thánh Cô linh thiêng được nhiều người dân khắp miền Bắc - miền Trung Việt Nam thờ phụng. Tuy cùng mang danh hiệu “Cô Chín”, nhưng Cô Chín Đền Sòng và Cô Chín Giếng lại có những điểm khác biệt tinh tế về nguồn gốc, phủ cai quản, màu áo và lĩnh vực phù trợ, tạo nên bản sắc riêng trong mỗi ngôi đền thờ.
Cô Chín Đền Sòng ngự tại Đền Sòng, Thanh Hóa, thuộc hệ thống Mẫu Thượng Thiên, cai quản miền trời. Trong truyền thuyết, Cô là vị Thánh có quyền năng trừ tà, mở cung tài lộc và giúp chữa bệnh cho người trần. Khi giáng đàn, Cô thường xuất hiện trong áo hồng phấn hoặc đỏ hồng, giọng nói nhẹ nhưng nghiêm, tay cầm quạt hồng tượng trưng cho năng lượng sáng trong và quyền uy mềm mại. Chính vì thế, người dân tin rằng lễ Cô Chín Đền Sòng giúp hóa giải xui xẻo, thanh lọc tâm trí và đón nhận phúc lành tài lộc.
Trong khi đó, Cô Chín Giếng lại gắn với huyền tích Giếng Tiên - nơi có nhiều di tích thờ Cô trải dài ở Phú Thọ, Lạng Sơn, Hà Nội. Cô thuộc hệ Thoải Phủ, cai quản miền nước, tượng trưng cho sự mềm mại, linh hoạt và tràn đầy sinh khí. Cô thường hiển linh trong áo xanh lam hoặc xanh ngọc, tay cầm gương soi nước, dáng vẻ uyển chuyển và hiền hòa. Người dân cầu Cô Chín Giếng để xin duyên lành, công danh thuận lợi và vận khí hanh thông như dòng nước mát chảy mãi không dừng.
Mặc dù có sự khác biệt về phủ cai quản, màu áo và lĩnh vực phù trợ, nhưng cả hai đều được coi là hiện thân của Thánh Cô thứ chín, mang năng lượng nữ tính thanh cao, nhẹ mà mạnh. Dù ở Đền Sòng hay Đền Giếng, Cô Chín vẫn luôn là biểu tượng của sự cứu độ và khai sáng tâm linh, giúp con người hướng thiện, sống an nhiên và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.
Nên thờ Cô Chín nào? Có được thờ cả hai không?
Theo quan niệm Đạo Mẫu, người có duyên hoàn toàn có thể thờ cả Cô Chín Đền Sòng và Cô Chín Giếng, vì hai vị vốn là một – chỉ khác nơi giáng hiển. Khi lập ban, nên đặt tượng hoặc ảnh Cô phía bên phải ban Mẫu, dùng màu hồng phấn làm chủ đạo. Nếu thờ song song, nên phân biệt rõ ban Thượng Thiên và Thoải Phủ, tránh nhầm lẫn khi khấn lễ.
Bài khấn nên đọc với lòng thành, xin Cô chứng tâm, độ duyên, mở cung tài – duyên – phúc. Không nên khấn cầu vụ lợi, tiền bạc quá đà vì Cô rất nghiêm minh.
Sự khác nhau giữa Cô Chín Đền Sòng và Cô Chín Giếng thực chất phản ánh sự phong phú trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, nơi mà mỗi vùng đất lại lưu giữ một huyền tích riêng, nhưng cùng tôn vinh một vị Thánh Cô hiền từ, linh ứng và gần gũi. Điều quan trọng nhất khi thờ phụng chính là giữ lòng thành, hành thiện, tu tâm tích đức thì đó mới là cách để đắc lộc, đắc duyên và được Cô độ trì lâu bền.
Những thông tin mà Đồ Thờ Phú Cường chia sẻ chỉ mang tính chất tham khảo, giúp quý khách hiểu thêm về phong tục, nghi lễ truyền thống. Chúng tôi không bán sách văn khấn, không cung cấp lễ vật hay dịch vụ đi lễ. Phú Cường chỉ chuyên sản xuất và cung cấp đồ thờ, tượng Phật sơn son thếp vàng chất lượng cao - đúng chuẩn truyền thống của làng nghề Sơn Đồng.
Nếu quý khách đang muốn lập điện thờ tứ phủ và tìm một đơn vị thiết kế thi công điện thờ Tứ Phủ uy tín, chuẩn phong thủy, đậm chất tâm linh Việt, hãy đến với Đồ Thờ Phú Cường. Chúng tôi chuyên cung cấp trọn gói nội thất điện thờ, từ tượng thờ, bàn thờ, hoành phi câu đối, long ngai, khám thờ... sơn son thếp vàng cao cấp, đảm bảo đồng bộ trang nghiêm chuẩn phong thủy.
Đặt Hàng Ngay - Tư Vấn Tận Tâm
Hotline: 0976 127 006
Website: dothosondong.com.vn
Cơ sở: Đồ Thờ Phú Cường – Sơn Đồng, Hoài Đức, Hà Nội
>>> Tham khảo thêm các bài viết liên quan đến thờ đạo mẫu:
