Sự Tích Mẫu Thượng Ngàn và Ý Nghĩa Tâm Linh

Sự tích về Mẫu Thượng Ngàn

Có rất nhiều sự tích về xuất thân của chúa Mẫu Thượng Ngàn. Tuy tất cả những câu chuyện này đều không kể rõ được xuất thân và lai lịch của Bà, nhưng tất cả đều thể hiện được sự tôn kính và gắn liền với những truyền thuyết của người Việt.

Mẫu Thượng Ngàn - Con gái của Sơn Tinh

Một trong những sự tích nổi tiếng nhất kể về Mẫu Thượng Ngàn là bà là con gái của Sơn Tinh, vị thần cai quản núi rừng, và Mỵ Nương Ngọc Hoa, người mẹ có sắc đẹp kiều diễm và trí tuệ vượt trội. Khi còn nhỏ, La Bình (tên của Mẫu Thượng Ngàn) được cha yêu thương và dạy dỗ cẩn thận, cho phép bà đi khắp nơi để học hỏi và rèn luyện. La Bình là một cô gái tài sắc vẹn toàn, không chỉ đẹp mà còn có khả năng giao tiếp xuất sắc và được các sơn thần cùng các tù trưởng xung quanh quý trọng.

Sau khi cha mẹ của bà lên thiên giới, La Bình trở thành người cai quản 81 cửa rừng, các miền núi non, hang động, trung du và đồi bãi của đất nước Việt Nam. Mẫu Thượng Ngàn đã cải tiến và phát triển những công việc mà cha bà, Sơn Tinh, đã bắt đầu, dạy người dân các kỹ năng như chăn nuôi, trồng trọt và nấu nướng, giúp cộng đồng phát triển mạnh mẽ, ổn định đời sống.

Mẫu Thượng Ngàn không chỉ là thần bảo vệ rừng núi mà còn là một vị thần gắn liền với mùa màng, cây cối, những giá trị nông nghiệp vô cùng quan trọng đối với người dân miền núi. Hình ảnh Mẫu Thượng Ngàn cũng gắn liền với sự tôn kính và sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

Quế Hoa - Bà Chúa Thượng Ngàn.

Mẫu Thượng Ngàn là con của Đế Thích Thiên, xuống trần đầu thai vào làm con vua Hùng Định Vương. Truyền rằng khi hoàng hậu mang thai dù quá kỳ đã lâu những vẫn chưa sinh nở. Một hôm khi đang đi trong rừng thì bất ngờ trở dạ, hoàng hậu phải vịn vào cây quế mới có thể sinh được công chúa.

Sau đó vì kiệt sức nên hoàng hậu đã không may qua đời. Để tỏ lòng thương tiếc vợ mình, Vua Hùng đã đặt tên cho con gái là Quế Hoa. Sau khi trưởng thành Quế Hoa vì thương nhớ nên đã đi vào rừng sâu để tìm lại những dấu tích của người mẹ để lại. Nàng đã được chứng kiến sự đói nghèo, cơ hàn của người dân sống trong những khu rừng hoang xơ cằn cỗi khiến nàng cảm thấy vô cùng thương xót.

Sau đó nàng được bụt ban cho phép thuật cùng 12 thị nữ nên đã giúp đỡ cứu khổ dân lành, giúp nhân dân có một cuộc sống đầy đủ, sung túc và no ấm. Sau khi qua đời, để tưởng nhớ những công ơn to lớn của bà, người dân đã tôn bà là Bà Chúa Thượng Ngàn.

Một số truyền thuyết khác

Ngoài những sự tích liên quan đến Sơn Tinh và khởi nghĩa Lam Sơn, còn có những truyền thuyết khác về Mẫu Thượng Ngàn. Một số cho rằng bà là con gái đầu tiên của Ngọc Hoàng Thượng Đế, được giao trọng trách cai quản vùng núi rừng hoang vu, nơi mà thiên nhiên chưa bị con người khai phá.

Bà được mô tả là một người con gái thẳng thắn, chính trực và cứng rắn, điều này thể hiện qua sự cứng cỏi và công lý trong cách bà cai quản, bảo vệ dân lành và bảo vệ thiên nhiên.

Mẫu Thượng Ngàn không chỉ là biểu tượng của sự chính trực, mà còn là một người mẹ, người bảo vệ mọi thứ sống dưới sự chăm sóc của bà. Chính vì vậy, bà trở thành một vị thần gần gũi và thiêng liêng đối với những người sống ở miền núi, những người gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên và cuộc sống sản xuất nông nghiệp.

Ý nghĩa của Mẫu Thượng Ngàn trong văn hóa Việt

Mẫu Thượng Ngàn không chỉ là một vị thần cai quản rừng núi, mà còn là biểu tượng của sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Bà dạy cho con người cách đối mặt với thử thách, biết trân trọng và bảo vệ những nguồn tài nguyên thiên nhiên mà bà bảo vệ. Mẫu Thượng Ngàn mang đến sự sống, sự phát triển bền vững cho cộng đồng, và luôn được xem là người mẹ che chở, bảo vệ.

Với những giá trị sâu sắc như vậy, Mẫu Thượng Ngàn đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam. Tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Ngàn không chỉ phản ánh sự tôn kính đối với thiên nhiên mà còn thể hiện lòng biết ơn của con người đối với những nguồn lực mà thiên nhiên ban tặng.

Đền thờ Thánh Mẫu Thượng Ngàn ở đâu?

Trên khắp cả nước có rất nhiều nơi thờ cúng Chúa Thượng Ngàn, nhưng có một số nơi được coi là tiểu biểu hơn cả là những nơi gắn liền với sự tích của Bà như:

- Đền Suối Mỡ thuộc xã Nghĩa Phương huyện Lục Nam tỉnh Bắc Giang.

- Đền Công Đồng Bắc Lệ xã Tân Thành, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn.

- Đền Đông Cuông tại thôn Bến Đền xã Đông Cuông huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.

>>> Xem thêm: Đền Thờ Mẫu Thượng Ngàn

Từ những sự tích nổi bật về Mẫu Thượng Ngàn, giúp ta hiểu rõ hơn về vai trò và ý nghĩa của bà trong lịch sử và văn hóa dân gian.